శ్లోకాలు:
-
వాగీశాద్యాస్సుమనసః సర్వార్థానాముపక్రమే!
యన్నత్వా కృతకృత్యాస్స్యుః తం నమామి గజాననమ్!! -
వశిష్ఠేన విదేహాయ కథితం బ్రూహినో మునే!
శ్రోతుకామావయంత్వత్తః కార్తీకవ్రతముత్తమమ్!!
కార్తీక మాసం విశేషం
ఒక రోజు నైమిషారణ్యంలో శౌనకాది మహామునులు కలిసి సూతమహర్షితో ఈ కుయ్యులను కోరారు: “ఓ మహాత్మా… మీ ద్వారా ఎన్నో పురాణేతిహాసాలను, వేదవేదాంగాల రహస్యాలను గ్రహించాము. కార్తీక మాసం మహత్యాన్ని కూడా వివరించండి. ఆ మాసం పవిత్రత, కార్తీకపురాణ ఫలితాలను కూడా వివరించండి.”
సూతమహర్షి ఈ విధంగా సమాధానం ఇచ్చాడు: “ఓ పునిపుంగవులారా… ఒకప్పుడు ఈ కోరికను నారదమహాముని బ్రహ్మదేవుడిని కోరాడు. అప్పుడు బ్రహ్మదేవుడు అతనికి ఈ పురాణ విశేషాలను వివరించారు. అదే సమయంలో లక్ష్మీదేవికి శ్రీ మహావిష్ణువు, పార్వతీదేవికి పరమశివుడు ఈ పురాణాన్ని వివరించారు. అలాంటి పరమ పవిత్రమైన పురాణాన్ని మీకు వివరిస్తాను. ఈ కథను వినడం వల్ల మానవులకు ధర్మార్థాలు ప్రాప్తిస్తాయి. ఈ పురాణగాథను విన్నంతనే ఇహలోకంలో, పరలోకంలో సకలైశ్వర్యములు పొందగలరు. కాబట్టి శ్రద్ధగా వినండి.”
పార్వతీ-పరమేశ్వరుల సంభాషణ
పూర్వం ఒక రోజు పార్వతి పరమేశ్వరులు ఆకాశమార్గంలో విహరిస్తుండగా, పార్వతి దేవి పరమశివుడితో అడిగింది: “ప్రాణేశ్వరా… మానవులంతా కులమత తారతమ్యం లేకుండా ఆచరించే వ్రతమేదైనా ఉంటే వివరించండి.”
పరమశివుడు ఆమె వైపు చిరునవ్వుతో చూసి ఇలా చెప్పారు: “దేవీ! నీవు అడిగే వ్రతమొక్కటి ఉంది. అది స్కంధపురాణంలో ఉప పురాణంగా విరాజిల్లుతోంది. దానిని వశిష్ట మహాముని మిథిలాపురాధీశుడైన జనక మహారాజుకు వివరించారు.”
జనక మహారాజు-వశిష్ట మహాముని సంభాషణ
మిథిలానగరంలో వశిష్టుడి రాకకు జనకమహారాజు హర్షం వ్యక్తం చేస్తూ అర్ఘ్యపాద్యాలతో సత్కరించారు. ఆ తర్వాత, జనకుడు ఇలా అడిగాడు: “ఓ మహామునివర్యా… మీ రాకవల్ల నేను, నా శరీరం, నా దేశం, ప్రజలు పవిత్రులమయ్యాము. మీ పాద ధూళితో నా దేశం పవిత్రమైంది. మీరు ఇక్కడకు రావడానికి కారణమేమిటి?”
వశిష్ట మహాముని ఈ విధంగా సమాధానం ఇచ్చాడు: “జనక మహారాజ! నేనొక మహాయజ్ఞము చేయాలని నిర్ణయించాను. అందుకు కావాల్సిన ధన, సైన్య సహాయానికి నిన్ను కోరాలని వచ్చాను.”
కార్తీక మాసం పవిత్రత గురించి
జనకుడు “మునిపుంగవా… మీరు కొంత కాలంగా నాకొక సందేహమున్నది. మీలాంటి దైవజ్ఞులైనవారిని అడిగి సంశంయం తీర్చుకోవాలని అనుకుంటున్నాను. ఏడాదిలోని మాసాలన్నింట్లో కార్తీక మాసమే ఎందుకు పరమ పవిత్రమైనది? ఈ నెల గొప్పదనమేమిటి?” అని ప్రార్థించాడు.
వశిష్ట మహాముని చిరునవ్వు నవ్వి “రాజా! తప్పక నీ సందేహాన్ని తీర్చగలను. ఈ కార్తీకమాసం హరిహర స్వరూపం. ఈ నెలలో ఆచరించే వ్రత ఫలితం ఇదీ… వినడానికి కూడా ఆనందదాయకమైనది.” అని తెలిపారు.
కార్తీక వ్రతవిధానం
“ఓ జనక మహారాజా! ఏ వయసువారైనా పేద-ధనిక, తరతమ తారతమ్యాలు లేకుండా కార్తీక మాస వ్రతం ఆచరించవచ్చు. సూర్యభగవానుడు తులారాశిలో ఉండగా…. వేకువ జామున లేచి, కాలకృత్యాలు తీర్చుకుని, స్నానమాచరించి, దానధర్మాలు, దేవతాపూజలు చేసినట్లయితే… అనన్యమైన పుణ్యఫలితాన్ని పొందగలరు.”
“ముందుగా కార్తీక మాసానికి అధిదేవత అయిన దామోదరుడికి నమస్కారం చేయాలి. ‘ఓ దామోదర నేను చేసే కార్తీక మాస వ్రతానికి ఎలాంటి ఆటంకం రానీయక నన్ను కాపాడు’ అని ధ్యానించి ప్రారంభించాలి” అని వివరించారు.
ఈ విధంగా వ్రతాన్ని ఆచరించాలన్నది స్పష్టంగా తెలియజేశారు.
ముగింపు: ఇది స్కాంద పురాణంలోని వశిష్టమహాముని చెప్పిన కార్తీక మహత్యంలోని మొదటి అధ్యాయం సమాప్తం.
